ABD ve Çin arasındaki gümrük vergisi savaşında bir “ateşkesi” temsil eden anlaşma, sona ermesine saatler kala 90 gün daha uzatıldı ve 10 Kasım’a kadar yürürlükte tutuldu.
Dünyanın en büyük ekonomilerine sahip iki ülkenin ortak açıklamasında, birbirlerinin mallarına uygulanacak yüksek gümrük vergilerinin 90 gün daha askıda tutulacağı söylendi.
Geçen ay vergi anlaşması için yürütülen müzakereleri, iki taraf da “yapıcı” olarak değerlendirmişti. ABD Başkanı Donald Trump‘ın kendi ülkesi adına yeni anlaşmaya imza atması bekleniyordu.
Trump sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı açıklamada, gümrük vergisi anlaşmasının devam etmesi için kararnameye imza attığını duyurdu:
“Çin’e yönelik vergilerin 90 gün daha askıya alınması için kararnameye imza attım. Anlaşmanın tüm unsurları aynı kalacak.”
Beyaz Saray, söz konusu 90 günün, “ticari dengesizliklerin” ve “adaletsiz ticari uygulamaların” çözülmesi için müzakerelere zaman tanıyacağını kaydetti.
ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı, Nisan’da Trump’ın tüm ticari partnerlerine yönelik yeni gümrük vergileri duyurmasının ardından kızışmıştı.
Pekin söz konusu hamleye misilleme yapmış, iki ülke arasındaki ticari ilişkiler çıkmaza girmişti.
İki ülke, gümrük vergisi savaşında Mayıs ayında ateşkes kararı almıştı.
Anlaşma, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında yaşanan ve sayısız ülkeyi etkileyen ticaret savaşında önemli bir gerilemeye işaret ediyor.
- Trump’tan akıllı telefonlara vergi muafiyetinden geri adım
- Çin ABD ile gümrük savaşında neden pes etmiyor?
Anlaşma neleri içeriyor?
Mayıs’taki anlaşmayla hem ABD hem de Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın bu yılın başlarında yaptığı ilk tırmanışın ardından birbirlerine uyguladıkları gümrük vergilerinde indirime gittiklerini teyit etti.
Anlaşma, her iki ülkenin de 14 Mayıs’a kadar bazı vergileri tamamen iptal etmesini ve diğerlerini 90 günlüğüne askıya almasını içeriyordu.
Sonuç olarak, ABD’nin Çin’den ithal ettiği mallara uyguladığı ek gümrük vergileri (bu son anlaşmazlıkta uygulanan ek gümrük vergileri) %145’ten %30’a düşerken, Çin’in ABD’den ithal ettiği bazı mallara uyguladığı ek gümrük vergileri de %125’ten %10’a düştü.
Çin ayrıca, ilk tırmanışa tepki olarak uygulamaya koyduğu kritik minerallerin ABD’ye ihracatı gibi diğer tarife dışı karşı tedbirleri de kaldırdı.
ABD, güçlü bir opioid uyuşturucu olan fentanilin yasadışı ticaretini engellemek için daha fazlasını yapması konusunda Pekin’e baskı yapmayı amaçlayan %20’lik gümrük vergisini ise iptal etmedi.
90 günden sonra ne olacak?
Yılın başından beri ABD ve Çin arasında devam eden ticaret savaşında bir sonraki adımları tahmin etmeye çalışmak oldukça zor.
Fakat sonunda, dünyanın iki güçlü ekonomisi arasındaki Mayıs’taki önemli anlaşma memnuniyetle karşılandı.
Askıya alınan gümrük vergileri 90 gün sonra, yani 12 Ağustos’ta yeniden yürürlüğe girseydi bile, gümrük vergilerinin büyük çoğunluğu iptal edildiği için, ABD’nin Çin’e uyguladığı gümrük vergileri yalnızca %54’e, Çin’in ABD’ye uyguladığı gümrük vergileri ise %34’e yükselecekti.
Ancak her iki hükümet arasındaki görüşmelerin başarıya ulaşması ve yeni bir anlaşmaya varılmasıyla bu ihtimal 90 gün daha ortadan kalmış oldu.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent her iki ülkenin de “iki tarafın da ayrışma istemediği konusunda” fikir birliği içinde olduğunu söylerken, Çin Ticaret Bakanlığı anlaşmanın “farklılıklar arasında köprü kurmak ve işbirliğini derinleştirmek için temel oluşturacak” bir adım olduğunu söylemişti.
Dolayısıyla ABD ile Çin arasındaki ilişkiler daha dostane görünüyor, ancak Trump’ın başkanlığı döneminde şimdiye kadar gördüğümüz gibi işler hızla değişebiliyor.
İki ülke birbirine ne alıp satıyor?
Bu sorunun kısa yanıtı: Çok fazla şey.
2024’te ABD’den Çin’e ihraç edilen en büyük mal kategorisi soya fasulyesiydi – öncelikle Çin’in yaklaşık 440 milyon domuzunu beslemek için kullanılıyordu. ABD Çin’e büyük miktarda ilaç ve petrol de satmıştı.
Bunun karşılığında Çin büyük miktarlarda elektronik, bilgisayar ve oyuncak ihraç etmişti.
ABD’nin Çin’den ithal ettiği en büyük kategori, toplamın %9’unu oluşturan akıllı telefonlar. Bu akıllı telefonların büyük bir kısmı Çin’de üretilen Apple iPhone’lardan oluşuyor.
Ancak ABD, Çin’e sattığından (145 milyar dolar) çok daha fazlasını Çin’den satın alıyor (440 milyar dolar) ki bu da Trump’ın uzun zamandır memnun olmadığı bir durum.
ABD’ye satın aldıklarından daha fazlasını satan ülkelere daha yüksek gümrük vergileri getirme gerekçesinin bir kısmı, ABD’li tüketicileri daha fazla Amerikan malı satın almaya teşvik etmek, toplanan vergi miktarını artırmak ve imalat istihdamını artırmaktır.
Son aylarda tırmanan ticaret savaşı Pasifik Okyanusu üzerinden sevk edilen mal miktarında bir düşüşe yol açtı, ancak yatırımcılar ateşkesin bir toparlanmaya yol açacağına inanıyor ve dünyanın en büyük nakliye şirketlerinden bazılarının hisseleri yükseliyor.
Anlaşma hangi tarafa kazandırıyor?
Her iki tarafın siyasetçileri de bu ateşkesle ilgili zafer iddialarında bulundu ve şüphesiz bulunmaya da devam edecekler.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Asya Programı Direktörü Janka Oertel’e göre, ABD ve Çin bunu ortak bir anlaşma olarak nitelendirse de Pekin’de bu, Trump yönetiminin gümrük vergilerinden geri adım attığı şeklinde yorumlanacak:
“Başladığımız noktaya geri döndük, artık müzakereler başlayabilir. Sonuç belirsiz ama Çin şu anda psikolojik olarak eskisinden daha güçlü bir konumda.”
ABD, Çin’den ithal edilen mallara uyguladığı gümrük vergisi oranının daha düşük olmasına rağmen %30 ile hala yüksek olduğunu savunacaktır.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada “Bu ticaret anlaşması ABD için bir kazançtır ve Başkan Trump’ın Amerikan halkının yararına olan anlaşmaları güvence altına alma konusundaki eşsiz uzmanlığını göstermektedir” denildi.
