Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE – 28 Mayıs seçimine kısa bir süre kala, Çanakkale’de 2. tur için adaylar arasındaki tercihlerin, 14 Mayıs’ta çoktan yapıldığı görüşü hakim. Ancak yerel siyaseti izleyenler, ‘kimsenin oyu garanti değil’ uyarısını da yapıyorlar.
Çanakkale’de ‘28 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi nasıl okunmalı ve 14 Mayıs nasıl değerlendirilmeli’ sorusuna yanıt aradık. Çanakkale’nin önceki dönem milletvekillerinden, Başbakan Yardımcılığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı görevlerinde de bulunan eski Anavatan Partili Mustafa Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçimi öncesi öngörüsünün gerçekleştiğini ve şehirde bir sürpriz yaşanmadığını söyledi.
Çanakkale’nin 1989-2002 yıllarında belediye başkanlığını ve 2002-2007 yıllarında da milletvekilliği görevini yürüten CHP’li İsmail Özay ise sahada gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu, ancak 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci turdaki yakalanması gereken başarıya odaklanmak gerektiğini söyledi.
‘14 MAYIS SEÇİMİ BEKLENMEYEN BİR SONUÇ VERMEDİ’
2018 yılındaki yapılan seçimlerde parlamentodaki temsiliyet 2 CHP ve 2 AK Parti milletvekili olarak şekillenirken, 14 Mayıs seçimi bu aritmetiği bozdu. Çanakkale’de milletvekilliği seçiminin kilit partisi İYİ Parti oldu. 2018 seçiminde yurt dışından gelen oylarla, milletvekilliğini CHP’ye kaptıran İYİ Parti, 14 Mayıs’ta AK Parti’nin oyunun düşmesi ve kendi oyunu korumasıyla bir milletvekilliğini alarak, AK Parti’nin TBMM temsiliyetini ikiden bire düşürdü.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Kemal Kılıçdaroğlu oyların yüzde 54.8’ini, Tayyip Erdoğan ise yüzde 39.49’unu aldı.
Cumhur Ersümer, 14 Mayıs seçiminden önce yaptığı değerlendirmenin gerçekleştiğini, seçimden önce 2 CHP, 1 AK Parti ve 1 İYİ Parti milletvekili şeklinde oluşmasını beklediği tabloda, sürpriz yaşanmadığını söyledi. 14 Mayıs seçiminin önemli olan asıl sonucunu, AK Parti’nin bir milletvekiline düşmüş olması olarak değerlendiren Ersümer, “Çanakkale’de AK Parti, 4 ilçede, Lapseki, Yenice, Çan ve Biga’da birinci parti çıktı. Bu bölge zaten AK Parti oylarının yoğunlaştığı bir bölge ve burada çok ciddi bir oy kaybı yok. Ancak netice itibariyle AK Parti, Çanakkale’de bir milletvekilini kaybetti. Bu önemli bir sonuçtur” dedi.
OĞAN VE İNCE’NİN 22 BİN OYU NEREYE GİDER?
14 Mayıs’ta oluşan tablo ile 28 Mayıs seçimini değerlendiren Ersümer, MHP’nin oylarında düşüş olmadığını ancak Sinan Oğan’ın 20 bin, Muharrem İnce’nin ise 2 binin üzerinde oyu olduğunu hatırlattı.
‘Bu oyların ikinci tur seçiminde nasıl bir yön izleyeceği’ sorusu üzerine Ersümer şunları söyledi: “Yani daha önce, bu turda olmayan iki farklı adaya giden 22 binin üzerinde oy var. 22 bin oyu tercih etmiş olan seçmen nereye yönelir? Oyların doğal akışı içinde yaklaşık yüzde 6’lık oyun nereye dağılacağını bilemeyiz. Ancak ‘kimsenin oyu, kimsenin cebinde değil’ diye bir tabir vardır. Yani Adalet Partisi Genel Başkanı, CHP’yi, Kılıçdaroğlu’nu destekledi diye oyların tamamının buraya gideceğini söylemek nasıl ki mümkün değilse, diğer adayların ilk turda aldıkları oyun dağılımı için de bu geçerli. Sinan Oğan’a oy veren seçmenlerin, daha önce de bir takım tercihleri vardı. Orada CHP’ye küsenler var, MHP’ye, AK Parti’ye oy vermiş olanlar var, ‘ne olursa olsun, ille de ben protesto şeklinde oy vereceğim’ diyenler var. Bunu ayrıştırmak, alt kırılımlarına inerek değerlendirme yapmak çok mümkün gözükmüyor bence. Ancak liderlerin açıklamalarının psikolojik etkisi olabilir tabi ki. Bu psikolojik etki de çok tahmin edildiği gibi olmayabilir.”
Tahminleri bir kenara bırakıp sonucu beklemenin daha doğru olacağını söyleyen Ersümer, “Çanakkale’de çok fazla bir değişim olacağını düşünmüyorum. Herkes kendi siyasi tercihini yapmış, partilere oy vermiş. Yine 28 Mayıs’ta da aynı doğrultuda tercihleri yapılacaktır diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
İsmail Özay ‘14 MAYIS’TA MÜTTEFİKLERİMİZİN ENERJİLERİNİ SAHADA GÖREMEDİK’
İsmail Özay, Çanakkale’de hem CHP’nin hem de Kılıçdaroğlu’nun beklentiler doğrultusunda oy aldığını söyledi. Özay, sahada gözlemlediği bir dizi eksiklikler olduğunu ancak 28 Mayıs öncesi bu eksikliklere değil, ikinci turda yakalanması gereken başarıya odaklanmak gerektiğini vurguladı. Millet İttifakı partilerinin birlikteliğinde ‘örgütlenme özgürlüğü’, ‘emek-sermaye çelişkisinin yanında işsizlik’ ve ‘göç politikaları’ konusundaki ilkelerin daha gözle görülür, elle tutulur bir biçimde gündeme getirilmesi ve net söylemlerle desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Özay, “Her şeye rağmen ümitsiz değilim, ikinci turdan çok ümitliyim. Kemal Bey, Tayyip Bey meselesi değil. Herkes biliyor, bugünün sorunlarını ‘Kemal Bey daha iyi çözer.’ CHP örgütünün bir takım eksiklikleri var tabi ki. Benim için hedef, bir önceki seçimde aldığı oy oranını aşmasıydı. Bunu da başardı. Cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların beklenenden daha az çıkmasının sebebini, ittifak kurduğumuz liberal partilerin katkısının az olmasına bağlıyorum. Kimseyi suçlamak istemiyorum. Ne Türkiye’de ne de Çanakkale’de, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi’nin enerjilerini göremedik. Kitleleri sürükleyen bir enerji yoktu maalesef. Buna kısmen de olsa İYİ Parti’yi ilave edebilirim” diye konuştu.
‘CHP YÜZÜNÜ SOLA, SOSYALİSTLERE DÖNMEK ZORUNDADIR’
Çanakkale’de ortaya çıkan tabloda, AK Parti’ye güvensizliğin arttığını, gençlerin CHP’ye olan ilgisinin fazla olduğunu ifade eden Özay, AK Parti’nin beklenenden daha az oy kaybına uğradığını ancak ikinci turda bu kaybın daha da artacağını ifade etti.
14 ve 28 Mayıs seçimlerinin Türkiye için çok önemli ve alışık olunmayan seçim süreçleri olduğunu belirten Özay, “Liberal ve muhafazakar partilerle yapılan ittifak söylemlerinin bir kısmı içimize sinmese de bunlara tahammül göstermemiz gerekiyor. Empati kuruyorum, liberal ve muhafazakarlar da bize tahammül gösteriyorlar. Ben sonuç itibariyle partime güveniyorum, tek başına aşırı milliyetçi bir söyleme girmez. CHP’den ümitliyim. Türkiye’nin sorunlarını çözecek tek parti CHP’dir. Ancak yüzünü, sola, sosyalistlere dönmek zorundadır. Bizim ittifakımız A, B, C olamaz. Bizim ittifakımız sosyalistler olmalı. Biz enerjimizi sosyalistlerden alırız” ifadelerini kullandı.
Güngör Yıldız ÇANAKKALE’DE SEÇİMİN KAZANANI KİM?
Çanakkale Gündem Gazetesi sahibi Güngör Yıldız ise CHP’nin 2 milletvekilliğini korumasına, AK Parti’nin ise bir milletvekili kaybetmesine rağmen, CHP’li belediyelerinin yönettiği ilçelerdeki oy farkının kabul edilebilir olmadığını söyledi. Yıldız, “14 Mayıs milletvekilliği seçimlerinin kazananı, iki vekil çıkartan CHP gibi gözükse de kesinlikle değildir. Çok az bir oy farkı ile iki milletvekilliğini kaybeden AKP’dir. Merkez başta olmak üzere Gelibolu, Çan, Bayramiç, Ayvacık, Küçükkuyu ve Bozcaada ilçelerinin belediye başkanları CHP’den olmasına karşın aradaki oy farkı kabul edilir bir fark değildir. Buna bir de Millet İttifakı’nın Eceabat, Gökçeada belediyelerini de eklersek durumun doğruluğu ortaya çıkıyor” dedi.
‘İKİNCİ TURDA FARKLI BİR SONUÇ ÇIKACAĞINI SANMIYORUM’
14 Mayıs ve 28 Mayıs seçimleri sürecine ilişkin olarak CHP’yi eleştiren Yıldız, aday belirleme yönteminin ve aday olacak isimlerin Çanakkale gibi nispeten küçük illerde büyük önem taşıdığını söyledi. Yıldız, şöyle devam etti: “Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinde de farklı bir sonuç çıkacağını sanmıyorum. Çanakkale Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi ya da temsilcisi, belediyeleri ve etkilerini iyi kullanmadıkça aksi yönde bir sonuç çıkmaz. İş hayatında ve siyaset hayatında her zaman olmasa bile birçok kez ‘Yetkin ne kadar çoksa, sorumluluğun da o denli çoktur’ denilerek hesabı verecek olan CHP açısından Sayın Muharrem Erkek’tir. İYİ Parti açısından da Rıdvan Uz olacaktır.”
